Nắng làm tăng melanin, kem dưỡng trắng có ức chế được không?

Nắng làm tăng melanin – đây là phản ứng tự vệ tự nhiên của da trước tia UV, nhưng cũng chính là nguyên nhân gây sạm nám và da xỉn màu. Nhiều người thắc mắc liệu kem dưỡng trắng có đủ sức “kiềm chế” cơ chế này hay không? Cùng Usolab khám phá lời giải trong bài viết dưới đây cùng thương hiệu chăm sóc da chuyên sâu nhé.

Melanin là cơ chế tự vệ của da trước tia UV.

Melanin là sắc tố tự nhiên được sản sinh bởi tế bào hắc tố (melanocytes) nằm ở lớp đáy của thượng bì. Loại sắc tố này không chỉ quyết định màu da, màu tóc, màu mắt… mà còn đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV).

Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia UVB và UVA, cơ thể sẽ nhận diện đây là yếu tố gây hại. Để phản ứng lại, các tế bào melanocytes sẽ tăng cường sản sinh melanin, sau đó chuyển chúng đến các tế bào sừng (keratinocytes) ở lớp ngoài của da.

Melanin hoạt động như một “tấm rèm sinh học”, hấp thụ và phân tán năng lượng từ tia UV, từ đó giảm thiểu tổn thương DNA trong tế bào da, hạn chế nguy cơ ung thư da, lão hóa sớm và rối loạn sắc tố.

Nắng làm tăng melanin có tốt không?

Nắng làm tăng melanin là phản ứng tự vệ có lợi nhưng chỉ trong ngắn hạn. Khi da tiếp xúc với tia UV, melanin được sản sinh để hấp thụ và phân tán tia cực tím, giúp bảo vệ DNA của tế bào da khỏi tổn thương.

Tuy nhiên, nếu tiếp xúc nắng kéo dài mà không che chắn, sự tăng sinh melanin quá mức sẽ gây sạm, nám, tàn nhang, làm da xỉn màu và nhanh lão hóa. Vì vậy, việc tăng melanin do nắng chỉ là tạm thời và không phải dấu hiệu của làn da khỏe mạnh.

Khi tiếp xúc thường xuyên với nắng, làn da buộc phải kích hoạt cơ chế phòng vệ. Điều này lý giải vì sao nhiều người bị sạm da, rám nắng sau khi đi biển hoặc hoạt động ngoài trời.

Đây không phải dấu hiệu “da khỏe”, mà thực chất là hệ quả của việc melanin tăng sinh quá mức để chống chọi lại tia UV.

Cụ thể:

• Tia UVB kích thích tổn thương DNA của tế bào, từ đó thúc đẩy biểu hiện gen p53, làm tăng sản xuất tyrosinase – enzym then chốt trong chu trình tổng hợp melanin.
• Tia UVA xuyên sâu hơn vào da, tạo ra gốc tự do và oxy hóa mạnh, từ đó kích thích phản ứng viêm nhẹ và gián tiếp làm tăng sản sinh melanin.

Một số hoạt chất như arbutin, glutathione giúp kiểm soát sản sinh melanin.

Một số hoạt chất như Arbutin và Glutathione có khả năng kiểm soát quá trình sản sinh melanin, từ đó hỗ trợ làm sáng da và cải thiện tình trạng rối loạn sắc tố như nám, tàn nhang, da sạm màu.

Arbutin – “kẻ đánh lạc hướng” tyrosinase

Arbutin là một dẫn xuất tự nhiên của hydroquinone, được chiết xuất từ các loại thực vật như cây bearberry (dâu gấu), lê, việt quất,… Đây là hoạt chất nổi bật trong nhiều sản phẩm làm sáng da nhờ cơ chế ức chế enzym tyrosinase – enzym chủ chốt trong chu trình tổng hợp melanin.

• Tyrosinase có nhiệm vụ xúc tác chuyển đổi tyrosine thành DOPA và sau đó thành melanin. Arbutin hoạt động bằng cách gắn kết với tyrosinase nhưng không kích hoạt enzym, khiến quá trình sản sinh melanin bị ngăn cản ngay từ bước đầu tiên.
• Không giống hydroquinone (dễ gây kích ứng), arbutin có tác dụng dịu nhẹ hơn, phù hợp cho da nhạy cảm, da đang treatment hoặc cần dưỡng sáng an toàn lâu dài.
• Ngoài ra, arbutin còn có tính chống oxy hóa nhẹ, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV – yếu tố kích thích tăng sinh melanin.

Glutathione – “chất ngăn dòng” của quá trình tạo melanin

Glutathione là một tripeptide nội sinh có mặt trong mọi tế bào cơ thể, nổi bật với vai trò chống oxy hóa mạnh và điều hòa sắc tố da.

• Glutathione can thiệp trực tiếp vào quá trình tổng hợp melanin, bằng cách chuyển hướng sản xuất từ melanin sẫm màu (eumelanin) sang melanin sáng màu (pheomelanin) – loại ít nhìn thấy trên bề mặt da.
• Nó cũng có khả năng ức chế tyrosinase giống arbutin, nhưng đồng thời trung hòa gốc tự do, giúp bảo vệ tế bào sắc tố không bị kích thích quá mức dưới tác động của ánh nắng, ô nhiễm hoặc stress nội sinh.
• Nghiên cứu cho thấy glutathione có thể làm sáng da hiệu quả khi dùng dưới dạng bôi ngoài, uống, hoặc tiêm dưới da (trong một số liệu trình thẩm mỹ có kiểm soát).

Phải kết hợp dưỡng trắng & chống nắng mới có hiệu quả thực sự.

Phải kết hợp cả dưỡng trắng và chống nắng thì mới đạt được hiệu quả cải thiện sắc tố da một cách bền vững và an toàn. Dưỡng trắng giúp ức chế sản sinh melanin, làm mờ vết thâm, nám, sạm.

Nhưng nếu thiếu chống nắng, tia UV sẽ kích thích tế bào hắc tố tiếp tục sản sinh melanin, khiến mọi nỗ lực dưỡng trắng trở nên vô ích, thậm chí khiến da sạm nhanh hơn.

Vì vậy, dưỡng trắng chỉ là một nửa cuộc chiến, nửa còn lại chính là bảo vệ da khỏi tia UV bằng kem chống nắng phổ rộng mỗi ngày.

Nắng làm tăng melanin là nguyên nhân chính khiến da sạm màu, nám và không đều màu nếu không được bảo vệ đúng cách. Kem dưỡng trắng có thể hỗ trợ ức chế melanin, nhưng chỉ phát huy tối đa hiệu quả khi kết hợp với chống nắng mỗi ngày. Muốn dưỡng trắng an toàn, bạn cần kiên trì, chọn sản phẩm phù hợp và hiểu rõ cơ chế da. Đừng quên đồng hành cùng Usolab để có làn da sáng khỏe bền vững.